نادر طالب‌زاده

شناخت نامه نادر طالب‌زاده

نادر طالب زاده، متولد ۴ دی ۱۳۳۲ در تهران است. او در خانواده‌ای  نظامی به دنیا آمد. پدرش «سرتیپ منصور طالب زاده اردوبادی»،  فرماندار ژاندارمری بود که در سال ۴۳ خانه نشین، سال ۴۴ دادگاهی و سال ۴۵ حکم بازنشستگی‌اش زده شد. گفته می‌شود که پدر او از ستون‌های کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بوده و پس از این کودتا از درجه سرهنگی به درجه سرتیپی در ارتش شاهنشاهی ایران ارتقاء یافته بود؛ اما طالب زاده با رد این موضوع گفته که پدرش «در زمان کودتای ۲۸ مرداد اصلاً در تهران نبوده و چیز‌هایی که در موردش می‌گویند دروغ است.»
مادرش «سیده وحیده امیر ملوک شرفی»، نوه‌ی «آیت الله شرف العالی اصفهانی» است. او گفته: من کاملاً برای همین خاک و بوم هستم و اینکه مادر من آمریکایی است، شایعات برآمده از صدای آمریکا است.

مهاجرت نادر طالب‌زاده به آمریکا برای ادامه تحصیل، بازگشت به ایران و شروع فعالیت‌های او

نادر طالب‌زاده از ۱۶ تا ۲۶ سالگی خود را در آمریکا به ادامه تحصیل پرداخت و دارای مدارک تحصیلی کارشناسی ادبیات انگلیسی از دانشگاه راندولف میکن و کارشناسی ارشد کارگردانی سینما از دانشگاه کلمبیا است. به گفته‌ی وی: من در آمریکا مشاهداتی داشتم که بعدها خیلی به دردم خورد، پدر و مادر من علاقه‌ی زیادی به ادامه تحصیل من داشتند، خصوصاً مرحومه مادرم که زبان انگلیسی را نیز او به من آموخت. طالب‌زاده دانشجوی فیلم دانشگاه کلمبیا بود که پس از انقلاب به ایران آمد. او فیلمی ۳۵ دقیقه‌ای دربارهٔ گروگانگیری سفارت آمریکا ساخت. در ایران برای سی بی اس کار می‌کرد و به دلیل تسلطش به انگلیسی به هماهنگ‌کردن امور برای آن شبکه در ایران می‌پرداخت.
بعد از ورود امام رحمه علیه به ایران، روزنامه «تهران تایمز» را  به همراه عباس برازنده، هوشنگ نوروزی، خانم آرمینه که ارمنی بود، مرحوم عرفان پرویز که روزنامه‌نگار برجسته ایرانی- هندی بود، یک هفته بعد از انقلاب تاسیس کرد تا بتواند زبان انقلاب را منتشر کند.
طالب زاده در سال ۱۳۵۹ کار خود را رسما در صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، آغاز کرد و به ساخت مستند پرداخت. بیشتر مستند های او ارزشی و انقلابی و سیاسی می باشد. او مدتی مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود همچنین در جنگ بوسنی حضور داشته و به مستندسازی پرداخته است.
با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به پشتیبانی جنگ، یعنی «جهاد» رفت و راننده بولدوزر شد. در والفجر چهار مجروح شد و سپس در مورد راننده‌ها مستندی به اسم «والعصر» ساخت. او از طریق تلویزیون نیز به جبهه رفته و مستند «شوش شهر شهیدان گمنام»، در مورد لشکر ۲۱ حمزه قبل از فتح المبین را ساخت.

ماجرای رفاقت دیرینه نادر طالب‌زاده و شهید سید مرتضی آوینی

زنده‌یاد طالب‌زاده خود در یکی از گفتگوهایش از سابقه آشنایی و همکاری با شهید آوینی گفته است که بخش هایی از آن را در ادامه از نظر می‌گذرانید:
شاید بتوان گفت آشنایی من با مرتضی از فیلم‌هایش، مجموعه کارهای تلویزیون جهاد و روایت فتح آغاز شد. یعنی قبل از این که خودش را ببینم، کارهایش را دیدم. من سال ۵۷ از آمریکا آمدم و فیلم‌های ترکمن صحرا، خان گزیده‌ها، حقیقت و ...را که مرتضی در سال های اولیه انقلاب ساخته بود، به مرور زمان دیدم. به عنوان یک مستندساز که همیشه خودم را «مستندساز دانشجو» می‌دانستم، وقتی این فیلم‌ها را دیدم با آن برش‌ها و متن و آن صدا، احساس کردم که کار برایم تازگی دارد، حس می‌کردم این فیلم‌ زنده است و دارد از «روح » و با «روح» حرف می‌زند.
من سال ۵۸ یک فیلم مستند در تلویزیون به نام «واقعیت»ساختم که در رابطه با گروگانگیری بود. آن موقع من در ساختمان تولید شبکه یک بودم و ایشان در ساختمان دیگری حضور داشتند. تصادفاً یکی دو بار همدیگر را آنجا دیده بودیم، ولی همدیگر را نمی‌شناختیم.تا این که در زمان جنگ سال ۱۳۶۲، طی عملیات آبی-خاکی خیبر، فیلمی ساختم به نام «والعصر».
«والعصر» سال ۱۳۶۳ به نمایش درآمد که به صورت ۳۵ میلی‌متری فیلم‌برداری شده بود و به ماجرای پروژه عظیم مهندسی جنگ، یعنی احداث جاده ی ۱۳ کیلومتری سید الشهداء(ع) در دل مرداب های هور، طی عملیات خیبر می پرداخت . خودم هم فیلمبرداری کرده بودم. ایشان این کار را دید و بنای آشنایی‌مان از آنجا شروع شد. بعد از آن دیگر با هم ارتباط داشتیم. شاید اگر «مرتضی آوینی» نبود هیچ وقت فیلم‌هایی که بعد از جنگ ساختم، ساخته نمی‌شد. یعنی با رهنمود و حال خاص او بود. معتقدم تمام تحقیقاتی که کرده بودم، در مقابل آن چیزی که در برخورد با ایشان به دست آوردم یک‌دهم هم نبود. چون بعضی جاها دیگر فن مهم نیست. یک جا باید فن را آموخته باشی اما جای دیگر چیز دیگری مهم است. من ۶ سال قبل از شهادت مرتضی به برادر ایشان آقای سید محمد آوینی و آقای اسلام‌لو از دوستان نزدیک ما و از کسانی که به آقای آوینی خیلی نزدیک بودند، گفتم: بزرگترین هنرمند زمان مرتضی آوینی است.
فیلم‌های شهید آوینی، یک جور تأییدیه انقلاب اسلامی از زبان یک هنرمندبود. به ویژه برای ما که از آن طرف دنیا آمده بودیم خیلی کمک می‌کرد تا انقلاب از منظر یک هنرمند موفق و مدرن، برایمان دوباره تفسیر شود. اولین مستندهایی که دیدم، در رابطه با جنگ هم نبود. در مورد مشکلات مردم ایران در اقلیم‌های مختلف بود و سبک کاملاً جدیدی داشت. یعنی تدوینی بود بر اساس آنچه که بعدها به آن «مستند اشراقی» می‌گفت. این که گفته شد «مستند اشراقی» عبارت کاملاً درستی بود. به معنای واقعی یک کار خلاقه ی (spiritual) روحانی بود. کاری که بر اساس حضور و یک روحانیت خاص شکل گرفته بود. مرتضی کسی است که به لحاظ عبادی و سلوکی حضور دارد. این فرق مرتضی با بقیه بود. شما می‌بینید بعضی از افراد با بقیه متفاوتند و یک جذابیتی دارند. برای این ‌است که کامل‌تر هستند و در «حال» زندگی می‌کنند. آوینی اینگونه بود و این ویژگی در آثارش نیز مشاهده می‌شد.
آنچه در بالا و در قالب گلچینی، صحبت‌های نادر طالب‌زاده درباره شهید آوینی ارائه شد، از یک سو نشانگر تعلق خاطره زنده‌یاد طالب‌زاده به تفکر شهید آوینی است و از سوی دیگر از پیشرو بودن آن مرحوم در فعالیت‌های هنری و رسانه‌ای در سه دهه اخیر (پس از شهادت آوینی) رازگشایی می‌کند.

شناخت نامه «شهید سید مرتضی آوینی»، پیشنهاد مجله خبری من و کتاب به شما

ترور بیولوژیکی نادر طالب‌زاده از زبان خودش

نادر طالب‌زاده در سال ۱۳۹۵ ادعا کرد که هدف ترور بیولوژیک قرار گرفت. وی در توضیحات محل این اقدام گفته بود: «سال ۱۳۹۳ به همراه گروهی از لبنان برای راهپیمایی اربعین به عراق می‌رفتم که چمدان من از هتلی که در نجف بودم از میان صدها چمدان مفقود شد. یک هفته بعد ساعت ۳:۰۰ نصفه شب دو مامور از حراست حرم‌ آمدند آن هم در خانه‌ای که مهمان بودم. آدرسی دادند که به فلان جا برو و چمدانت را تحویل بگیر. من هم اصلا فکر نمی‌کردم چمدانم چیزی شده باشد یا آن را آلوده کرده باشند. اطلاعات لپ‌تاپم به کلی خالی شده و بررسی‌های کاملی از آن انجام داده بودند. از روز بعد از تحویل چمدان دچار سرفه‌های خونی و نارسایی قلبی شدم‌، حالم بد شده بود، اما متوجه این ماجرا نبودم. با دکتری که متخصص بیوتروریسم است، صحبت کردم ایشان من را آگاه کرد که چه اتفاقی افتاده است و این پزشک تروربیولوژیک من را تایید کردند. لپ‌تاپ خود را به بچه‌های سپاه دادم و آن‌ها گفتند که دیگر به آن دست نزن.»
به گفته وی: داخل لپ‌تاپ‌ لیست مهمان‌های افق نو بود. کنفرانسی که یک سال و نیم پیش در تهران برگزار شد. کنفرانسی که انجمن «ADL» آمریکا با آن مخالفت می‌کرد که متخصصین و متفکرین‌شان به ایران نیایند و صحبت نکنند. درست بعد از آن بود که این اتفاقات افتاد اما فکر می‌کردم آنها محتویات لپ‌تاپ را می‌خواهند و گمان نمی‌کردم با خودم کاری داشته باشند. از همان روز به بعد سرفه‌های خونی داشتم.
قبل از تحویل گرفتن چمدان من به راحتی چندین کیلومتر مثلاً ۲۰ الی ۲۵ کیلومتر راه می‌رفتم اما بعد از این که چمدانم را تحویل گرفتم از پله‌ها هم به سختی بالا می‌آمدم. اگر آگاهی داشتم هیچ وقت آن لباس آلوده را نمی‌پوشیدم. اصلاً فکر نمی‌کردم از آن روز یک کیلومتر هم راه نمی‌توانم بروم. بارها به من گفتند بعد از آن و تا مدتی من انکار می‌کردم و می گفتم نه فقط لپ‌تاپم را خالی کردند.
زینب مهنا همسر نادر طالب زاده  نیز درباره او گفت: «نادر با تشکیل کنفرانس‌های ضدصهیونیستی نام ایران را در محافل بین‌المللی ارتقا داد. او این کار را بسیار هوشمندانه انجام داد زیرا از متفکران غربی علیه خودشان استفاده می‌کرد. موضوعاتی که در برنامه‌هایش مطرح می‌کرد به شکلی بود که مهمانان غربی با او تماس می‌گرفتند و اصرار می‌کردند که بتوانند در برنامه‌اش حضور پیدا کنند. به همین دلیل هم ترور بیولوژیک شد. وقتی در ابتدا موفق به ترور بیولوژیک او نشدند، نام او را به عنوان تروریست ویژه و همرسته با عماد مغنیه و مصطفی بدرالدین اعلام کردند. هیچ هنرمندی در جهان اسلام چنین جایگاهی در لیست تروریست‌ها پیدا نکرد‌‌.»

نادر طالب‌زاده، مرد میدان رسانه و سردار جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی

نادر طالب‌زاده حیات هنری خود را با انقلاب اسلامی و مفاهیم ارزشمند آن گره زد و با سینمای دفاع مقدس بالید و در حوزه مستند، تولید فکر و کشف جوانان انقلابی و صاحب اندیشه پیشگام و موثر بود. این‌که مرحوم طالب‌زاده همواره خط‌شکن و پیشرو بود و در قالب‌های مرسوم و محافظه‌کارانه نمی گنجید، این‌که آرمان‌گرایی را فدای مصلحت و روزمرگی نمی‌کرد و در نهایت بر استفاده از زبان هنر و سینما در انتقال مفاهیمی همچون عدالتخواهی، استقلال، عزت، استکبار ستیزی و آزادی،  به عنوان پیام‌های ناب انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی تأکید داشت، همگی نشانه‌های قرابت فکری او به سید شهیدان اهل قلم بود. قرابتی که با آرمیدن پیکرش در کنار مزار شهید آوینی خصلتی ملموس نیز می‌یابد.

نیم نگاهی به زندگی‌نامه «شهید مرتضی مطهری»

درگذشت شهادت‌گونه نادر طالب‌زاده

نادر طالب‌زاده، مستندساز دفاع مقدس و هنرمند و متعهد برجسته جبهه فرهنگی انقلاب، هشتم آذر سال گذشته نیز به دلیل عوارض ناشی از عارضه قلبی و لختگی خون در بیمارستان بستری شده بود. وی همچنین ۱۸ دی سال گذشته بار دیگر در بخش مراقبت‌های ویژه بستری و اوایل بهمن‌ماه از بیمارستان مرخص شد. این مجری و برنامه‌ساز باسابقه تلویزیون سرانجام پس از طی سال های سخت بیماری، عصر ۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در ۶۹ سالگی به دلیل عوارض ناشی از عارضه قلبی و لختگی خون در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی در تهران درگذشت و صبح یکشنبه (یازدهم اردیبهشت)، پس از تشییع از مقابل مسجد بلال صدا و سیما، در جوار رفیق شهیدش سید شهیدان اهل قلم سید مرتضی آوینی به خاک سپرده می‌شود.

فعالیت های سیمایی، سینمایی و مستند سازی زنده یاد نادر طالب‌زاده

کارنامه فعالیت های طالب زاده، مملو از مجاهدت‌ها و کوشش‌هایی است که نشان از تلاش مصاعف او در مسیر تنویر افکار عمومی به شیرینی حقیقت و مبارزه با استبداد مزین شده است. وی در اوایل دهه ۸۰، مهم‌ترین فیلم کارنامه خود یعنی «بشارت منجی» را جلوی دوربین می برد. فیلمی که به گفته خودش، قرار بود با همکاری شهید آوینی به تولید برساند. موفقیت «بشارت منجی»، زمینه تولید کار بعدی طالب‌زاده را فراهم کرد. «مسیح» عنوان فیلمی بود که روایت اسلامی از درگذشت حضرت مسیح را بازگو می‌کرد و به همین دلیل با بازخوردهای متفاوتی در سطح جهان مواجه شد. او مدتی بعد برنامه «راز» را به روی آنتن تلویزیون برد که محوریت این برنامه، بررسی مفاهیم وقایع روز ایران و جهان بود.
طالب‌زاده البته معمار برنامه های دیگری برای تلویزیون، نظیر «عصر» و «ساعت ۲۵» بود که هر کدام از آنها توانستند در جذب مخاطب، بسیار خوب عمل کنند. زنده یاد همچنین مستند «رنسانس در رنسانس» را ساخت که به ۵ زبان زنده‌ دنیا ترجمه شده است. این مستند درباره‌ چگونگی انتقال علم در قرون وسطی از مسلمانان به غربی‌ها است. در ابتدای دهه ۹۰، نادر طالب‌زاده بانی یک حرکت بزرگ می‌شود و یک کنفرانس جهانی با عنوان «افق نو» را پایه گذاری می‌کند. کنفرانسی که طی آن، افراد مطلع و آگاه از سیاست‌های آمریکایی، به افشای حقایق می‌پردازند. این سلسله کنفرانس‌ها که طی چند سال به صورت متوالی برگزار شد، آمریکا را حسابی خشمگین کرد تا جایی که برای برخی از مدعوین این کنفرانس، مجازت‌هایی از جمله ۲۰ سال زندان و تحریم، ممنوع‌الخروجی و جریمه مالی سنگین در نظر گرفت. طالب‌زاده، همسرش و چندین فرد دست‌اندرکار در این کنفرانس را تحریم کرد و این رخداد را یک کار سیاسی برشمرد. «جشنواره عمار» دیگر برنامه‌ای بود که زنده یاد نادر طالب‌زاده آن را پایه‌گذاری کرد و در طول ۱۱ دوره برگزاری، به عنوان دبیر این جشنواره مشغول فعالیت بود. از دیگر مستندهای وی می‌توان به: «خنجر و شقایق (در بوسنی)»، «رویش در آتش (در صربستان)»، «بیداد خاموش (در آلمان)»، «ره آورد هند (در هندوستان)» و «جهان در انتظار (اروپا)» اشاره کرد. با اینکه مرحوم طالب‌زاده را بیشتر به‌عنوان کارگردان می‌شناسیم، اما در حرفه‌های دیگر نیز فعالیت داشته است، علاوه‌بر کارگردانی به‌عنوان نویسنده، تهیه‌کننده، تدوینگر، مجری، فیلمبردار و بازیگر در سینما و تلویزیون فعالیت کرده است. مهم‌ترین آثار طالب‌زاده در حرفه‌ نویسندگی می‌توان مجددا از سریال «بشارت منجی» نام برد. از مهم‌ترین آثار وی در حرفه‌ تهیه‌کنندگی، برنامه «عصر» و سریال «بشارت منجی»، در حرفه‌ تدوینگری، فیلم «دست‌های خالی» و «مسیح»، در حرفه‌ مجرگری، برنامه‌های «عصر» و «راز» و در حرفه‌ی فیلمبرداری، سریال «بشارت منجی» و در حرفه‌ بازیگری، فیلم «تویی که نمی‌شناختمت...» و «لاله» است.

«دکتر علی شریعتی»، شناخت نامه و آثار او

آثار مکتوب زنده یاد نادر طالب‌زاده

کتاب های «تاریک، روشن (تصویر خانواده در سینمای ایران)»، «قدرت لابی اسرائیل در کانادا» و «مجموعه دو جلدی راز رسانه»، از جمله آثار نوشته شده زنده یاد نادر طالب‌زاده می‌باشد.

«تاریک، روشن: تصویر خانواده در سینمای ایران» | اثر مرحوم نادر طالب‌زاده | کانون اندیشه جوان وابسته به موسسه کانون اندیشه جوان تهران

مراد از سینمای ایران در این کتاب، فیلم‌های سینمایی تولید کشورمان از فاصله تاریخی سال ۱۳۵۷ تا چهل سال پس از آن است؛ بنابراین سینمای قبل از انقلاب از دامنه بررسی این کتاب خارج می‌باشد. در این کتاب محورهای مهمی چون تاثیر مکاتب‌های غربی در نمایش خانواده در سینمای ایران، بازنمایی کارکردهای خانواده در سینمای ایران، جنسیت و نقش‌های همسری در سینمای ایران، آسیب‌ها و تهدیدات متوجه خانه و خانواده در فیلم‌های ایرانی بحث و بررسی می‌شود.

«قدرت لابی اسرائیل در کانادا» | اثر مرحوم نادر طالب‌زاده | انتشارات پنویس

کتاب «قدرت لابی اسرائیل در کانادا: سرنوشت مشترک فلسطینیان و بومیان کانادا» یک اثر ترجمه‌ای در ایران به قلم ایرک والبرگ است. این کتاب ۲۴۶ صفحه‌ای توسط انتشارات پنویس در سال ۱۳۹۹ منتشر شد که مقدمه کتاب به قلم نادر طالب زاده است. زحمت ترجمه این کتاب بر عهده علیرضا جابری و افشین سمیعی بوده است.

««مجموعه دو جلدی راز رسانه» | اثر مرحوم نادر طالب‌زاده | نشر معارف

دو دفتر درباره زندگی و تفکر نادر طالب‌ زاده
کتاب دو جلدی «راز رسانه: گفتارها و گفت‌وگوهای نادر طالب‌زاده» مجموعه مصاحبه‌های  با نادر طالب زاده است. در این کتاب در مورد ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و دینی رسانه صحبت شده است. در این کتاب ابتدا به گوشه‌های زندگانی نادر طلب زاده و تأثیری که پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در وی گذاشت اشاره شده و سپس دیدگاه‌های وی در زمینه نقش رسانه در مسایل ایدئولوژیک و سیاسی منعکس شده است.
نسبت بین هنر و ایدئولوژی، الزامات رسانه اسلامی، ویژگی‌های رسانه در جهان غرب، لزوم شکستن تحریم رسانه‌ای غرب، سیاست‌گذاری در رسانه ملی برای تبیین هر چه بیشتر مسایل دینی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، مقابله با تحقیر رسانه‌ای غرب، سیاسیت‌های هالیوود در عرصه سینما، جنگ نرم و نقش رسانه در این زمینه و معرفی چهره دینی و رسانه‌ای سید مرتضی آوینی از محورهای مهم گفتگو با ایشان در این نوشتار است.
یاسر عسگری و عبدالحسین احمدی مسئولیت تالیف و تدوین این کتاب‌ها را برعهده داشته‌اند. جلد اول این کتاب در ۳۴۴ صفحه و جلد دوم آن ۳۲۰ صفحه است. این اثر توسط نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها) منتشر شده است.